حسینیه ها:

حسینیه ها بناهای مذهبی هستند که به یادبود امام حسین (ع) سومین امام شیعیان ساخته می شوند. حضرت امام حسین (ع) همراه با گروهی از پیروان خود در جنگی علیه سپاه یزید، خلیفه وقت در سال 680 میلادی شهید شد. در این ساختمان ها مردم گرد هم آمده و به سوگواری شهادت حضرت امام حسین (ع) و منسوبان ایشان می پردازند.

حسینیه ها شامل حیاط بزرگی هستند که معمولاً به وسیله اتاق هایی چند محصور شده اند. در اثنای ماه محرم – ماهی که در آن امام حسین (ع) به شهدت رسید – این بناها به وسیله عزاداران معتقد پر می شود. در تمام روز و بخشی از شب می توان روحانیون و یا روضه خوانی هایی را مشاهده کرد که واقعه اسف بار کربلا را توصیف می کنند. ( کربلا شهری است در عراق کنونی که امام حسین (ع) در آن جا مورد حمله لشکر یزید واقع شد ). غالباً حیاط حسینیه برای نمایش احساساتی که این واقعه تاریخی را ترسیم می کند، مورد استفاده قرار می گیرد. معمولاً حسینیه های مهم در طول بازارهای اصلی در هسته مرکزی شهر واقع و حسینیه های کوچکتر در محلات مختلف پراکنده شده اند.

ساختن حسینیه ها – مانند ساختن مساجد – نشانگر ایمان مذهبی، شخصیت اجتماعی و اتحاد صنفی است. این موضوع به ویژه در میان حرفه های موجود در مجموعه بازار صدق می کند. برای مثال در سبزه زار می توان حسینیه عطارها، حسینیه بزازها، حسینیه قنادها را مشاهده کرد. حسینیه ها مانند مساجد در سراسر شهر پراکنده شده اند: هر محله مسکونی، حسینیه مخصوص به خود را دارد. حیاط حسینیه معمولاً در طی ماه محرم که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد به وسیله چادر پوشیده می شود. این مطلب به ویژه هنگامی که مراسم ماه محرم در فصل بارانی برگزار می شود صدق می کند. اگر محله فاقد حسینیه باشد، در آن صورت مسجد محل طی ماه محرم به همان منظور مورد استفاده قرار می گیرد.

طی ماه محرم، افراد یک حرفه مشابه یا افراد یک محله در گروه هایی سازمان یافته، دسته های مذهبی را تدارک می بینند. در اثنای روز، این دسته ها حسینیه های محل، را ترک گفته و در میان شهر به حرکت درآمده و در مراکز مذهبی عمده مثل امام زاده ها، مسجد جامع و سایر حسینیه های اصلی توقف می کنند. یک دسته ( یا هیأت) متشکل از گروه یا گروه هایی از افراد زیادی است که پیراهن مشکی به تن کرده اند. این پیراهن ها در جلو یا عقب یک قسمت باز شده دارند. هنگامی که در طول خیابان های اصلی شهر در حرکت اند ان ها به دنبال گروه دیگری راه افتاده اند و پرچم های سیاه یا سبز را با شعارهای مذهبی نوشته بر آن ها حمل می کنند ( سبز رنگ عمامه و شال کسانی است که نسبشان به بنی هاشم بر می گردد. بنی هاشم قبیله ای است که حضرت محمد (ص) پیغمبر و دوازده امام شیعیان متعلق به آن می باشند). در بسیاری از دسته ها، مردان به لباس شخصیت های مختلف در می آیند و واقعه اسف بار کربلا را نشان می دهند. طی حرکت مردان سیاه پوش متناوباً می ایستند و با کف دست به سینه یا با زنجیر به پشت خود می زنند. در هنگام انجام این عمل، آن ها با سر دسته ها، مرثیه های سوگواری را در رابطه با با مرگ امام حسین (ع) و یارانش به صورت هماهنگ اجرا می کنند.

هنگامی که دسته به مرکز شهر نزدیک می شود مراسم عزاداری به اوج خود می رسد. برای مثال، وقتی که دسته در یک امام زاده، حسینیه یا مسجد توقف می کند، سینه زنان و زنجیر زنان مهم ترین قسمت اجرای مراسم را به نمایش می گذارند. در این هنگام مجریان، واقعه اسف بار کربلا را به صورت غم انگیزی بیان کرده و با خواندن مرثیه موجبات زاری حضار را فراهم می آورند. بعد از گردشی در شهر، دسته به نقطه آغازین حرکت بر می گردد، جایی که برای اعضای دسته، غذا آماده شده است. بعد از صرف غذا، مراسم سوگواری تا پاسی از شب ادامه می یابد.

جهت حرکت دسته مذهبی در شهر و نقاط توقف با تأکید بر مراکز مهم مذهبی، سلسله مراتب اجتماعی را نشان می دهد. دسته در محل سکونت زمین داران بزرگ، رهبران مهم مذهبی و برخی از ساکنان با نفوذ دیگر شهر نیز توقف می کند.